124. පහන් සංවාද ඇසුරේ..!

2025 දුරුත්තෙ පළමු සතියෙ දවසක මගෙ දිනපොතේ මෙහෙම කවියක් සටහන් වුණා. 

හයිකු කවියක - සෙන් කතාවක

හරිතාරණ්‍ය දිය දහරේ..

ගලන එළියයි - කළණ මිතු යති

පහන් සංවාද ඇසුරේ..

ඒ කවිය ලියැවුණේ දුරුත්තෙ ඉපදිලා දුරුත්තෙම නික්ම ගිය වියපත් තරුණයෙක් වුණ සමරබන්දු සීයාගෙ වර්ෂපූර්ණ පිංකමට පූජ්‍ය මීගොඩ සුඛිත ස්වාමීන් වහන්සේ වැඩම කළ නිසයි. තාරකාලෝකයන් දැල්වූ ධර්මදේශනයත්, හාමුදුරුවෝ ධර්ම දේශනයට වැඩමවාගෙන එන්න වජිරාරාමයට යන එන අතරේ හාමුදුරුවන් සමඟ තාත්තා-වැහිදරුවා සහ වැහිදැරිය අතර ඇති වුණ පහන් සංවාදත් - මේ සටහනටත් - කවියටත් හේතු වුණා. 

සුඛිත හාමුදුරුවෝ ධර්මදේශනය දේශනා කළේ අස්සාද - ආදීනව - නිස්සරණ යන කාරණා තුන ඇසුරින් ඒ කාරණා තුන අත්දකින්න - අත්විඳින්න ‍හොඳම භූමිය ගිහි‍ගෙය බව දක්වමින්. ලෞකිකත්වයේ අන්තය දක්වා ගොස් සියල්ල අත්හැර පෙරදිගට පැමිණෙන විදේශ තරුණයන්ගේ නිස්සරණය ගැන හාමුදුරුවෝ සිහිපත් කරද්දී විදෙස්  ශිෂ්‍ය භික්ෂුන් වහන්සේලා වෙතින් දිනපතා අත්දකින ප්‍රඥාව, සැහැල්ලුව, අනවරත කරුණාව එතනදී වැහිදැරියගේ මතකයට අවා. ඒ ගැන මග එන අතරේත් අපි කතා කළා. 

මේ දවස්වල පරිවර්තනය කරන බිම බලන මල්පොදේ.. පරිවර්තන කවි එකතුවෙ එන ඇතැම් කවියකුත් ධර්මදේශනාව එක්ක සමපාතව දැනුණා.

මේ එවන් කවියක් දෙකක්.

පිළිස්සී ගියෙය මා කුටිය,

නොවේ දැන් කිසිවක්!

මා ද - සඳ ද අතරේ..!

මේ වසත් කල

මගේ පැළ තුළ⁣

නොවේ කිසිවක්

පිරී ඇත එය එහෙයින්!

වැහිදැරිය කුඩා කාලෙ සිට කියැවූ ආසම පොත්වල හිටපු පරමාදර්ශී පෙම්වතා ජාතියෙ පෙම්වතෙක් මුණගැසීම නිසා අතීතයට වඩා නිස්සරණය පිළිබඳ හැඟුම අසීරු වෙලා තියෙනවා. ස්ත්‍රියක වන වැසිදැරියටත් වඩා ඇතැම් විටක ස්ත්‍රීවාදී ආකල්ප දරන, ඉවීම හෝ ගැහැණුන් විසින් කළ යුතු යැයි මෙරට සම්මත වී තියෙන ගෘහස්ථ කටයුතු  කිසිදාක වැහිදැරියට තනිවම කරන්න නොදී ඒවා බෙදහදාගෙන කරන, වැසිදැරියගෙ අධ්‍යයන - වෘත්තිය සහ නිර්මාණ කටයුතුවලට තමාගෙ කටයුතුවලට වඩා උනන්දු වැහිදරුවා කෙරෙහි වන බන්ධනය නිස්සරණයට දුර වග දැනුණ මොහොතක අතීත දවසක ලියපු කවියක් මේ සටහන අග අමුණන්න හිතුවා. 

සුපෙම්වත, සසර දිගු දුරක් අප එක්වන්ව සපැමිණ,
සසර නිම වන මොහොත වෙතට අප පා සෙමෙන් පැමිණෙන,
භවයකුත් කෙදින හෝ මෙදිගුමග එලඹෙන්න පිළිවන,
එදවසට ඔබ සුරත හැර යම්ද සුහද මම් කෙලෙසින

කෙළෙස් නිර්වාණයට පෙර ඔබේ හඬ යළිත් ඇසුණද
රතොට රත දී නුරා සිඳෙන තුරු සිපගන්න සිතුණද
සසරටම හේත්තුව ඉන්ට රුති හද හුඟක් රිදුණද
වැරෙන් නෙත් පිය පියා - තදින් තද කොට ගනිමි හදබඳ

ආදරේ අඩු නිසා අත් හළැයි පෙමින් සිඹි වත-ගත
නොසිතන්න, සසරක්ම පතා ආ යමකි ඔය හදවත
ඒත් ඔබ මිදේ නම් සංසාර ඕඝයෙන් පෙම්වත
ගැඹුරුතම ප්‍රේමයෙනි,අත් හරින්නේ එදින ඔබ අත!

මේ කවියෙ කියැවෙන තරම් අසීරුවෙන් නොවෙයි, ගැඹුරුතම ස්නේහයෙන් වුණත් - ආකාස්මික සැහැල්ලුවකින් අත්හැරීම ගැන හිතන්න පුළුවන් දවසක් මේ භවයේ නැතත්, සංසාරයේ යම් භවයක උදා වනු ඇතැයි උපන් අලුත් සැහැල්ලුවකින් වැසිදැරිවි මේ සටහනට නැවතුම් තිත තබනවා. 

120. අනුරාධපුරේ දවසකුත් ඇති!

ග්‍රීසියෙන් පෙරදිගට පාත් වුණ දැරිවියක්ය කියලා කේන්දරේ තිබ්බට ⁣වැහිදැරියට හිතෙන්නෙම පූර්වාත්මභව හුඟක ඉන්න ඇත්තෙ අනුරාධපුරේ කියලයි. ඒ තරම් තද ආදරයක් වැහිදැරියට අනුරාධපුරේ එක්ක තියෙනවා.

මාසෙකට දෙතුන් පාරක් යන්න සැලසෙන දිගු තීර්ථ චාරිකා එකතුව පිරික්සලා බැලුවම, කොවිඩ් කාලෙ ඇරුණම ජීවිතේ අනිත් හැම අවුරුද්දෙම වැසි දැරිවිට වසරකට කීප වතාවක් අනුරාධපුර යන්න වැඩ සැලැස්වෙනව. හරියට තද ආත්මීය බන්ධනයකින් වැහිදැරිවිව රජරටට බැඳලා තියෙනවා වගෙයි.

ඉස්සර හැම අවුරුද්දෙම අනුරාධපුරේ යන්න වැහිදැරිවිට වැදෙන චාන්ස් එක තමා ජපුර සරසවියෙ භාෂා හා සංස්කෘතික අධ්‍යයනාංශයෙ බිහිවැඩ චාරිකාව. 

ඒ හැම අනුරාධපුර චාරිකාවකදිම වැහිදැරිය ගියත් නැතත් තාත්තා කුට්ටම්පොකුණ අද්දර සුට්ටං කඩේක රෙදි බෝනික්කො විකුණපු යුවතියකගෙන් බෝනික්කො අරන් ආවා. අදටත් වැහිදැරිවි ගාව මේ රෙදි බෝනික්කො රංචුවක් ඉන්නවා. එයාලාට එක එක කාලෙට නම් වැටුණේ එක එක විදියට. ලෝරා පොත් පෙළ කියවන කාලෙ ලෝරා,මේරි,කේරි. ඉන්දියානු පොත් කියවන කාලෙට රත්නා, ක්රිෂ්ණි.. ඔය විදියට නානාප්‍රකාර නම්වලින් හැඳින්වුණ බෝනික්කො එකතුව ටික ටික වැඩි වෙද්දි බෝනික්කො විකුණූ යුවතිය පුංචි යතුරුපැදියෙන් කාර් පොඩ්ඩෙක් දක්වා විතැන් වෙලා ව්‍යවසායිකාවක් වෙලා උන්නා.

වැහිදරුවා වැහිදැරිවිගෙ ජීවිතේට ආවට පස්සෙ අනුරාධපුරට ගිය හැම වතාවෙම ඔහු මේ බෝනික්කො වෙළඳසැලෙන් වැහිදැරිවිට බෝනික්කෙක් අරන් දෙන්න බලන් උන්නත් ඒ එක වතාවකවත් ඒ වෙළඳසැල තිබුණෙ නෑ. බාගෙදා වෙනත් තැනක - වෙනත් පෙදෙසක - වෙනත් දේසෙක ඒ හුරුබුහුටි රෙදි බෝනික්කියො ඈ අතින් අළෙවි වෙනවා ඇති! 

කුට්ටම්පොකුණු මතකෙත් එක්ක වැහිදැරිවිට මතක් වෙන්නෙ අනුරාධපුරේ අස්සක් මුල්ලක් නෑර සරසවි අය්යලා අක්කලා එක්ක ඇවිදපු හැටි. එදා වැහිදැරිවිගෙ අතින් අල්ලන් නැත්නම් වඩාගෙන ගල්පඩිපේළි නැගපු ශශී අක්කා, හැපී අය්යා, සරසි අක්කා, මුතු අක්කා ඇතුළු ඇතැමෙක් අදටත් මුණගැහෙන සහෝදරාත්ම. ආලෝකා, අයේෂා, මහේෂි, ජනක, සංජීව, කෛලාශි වාගෙ තවත් සහෝදර සහෝදරියන් බොහොමයක් ඔවුන්ගෙ සරසවි සමයෙන් පස්සෙ වැහිදැරිවිට හමුවෙලාම නැති තරම්. වැහිදැරිවිගෙ අම්මායි වැහිදැරිවියි එක්ක නටබුන් අතරෙ ඇවිද යන අතරෙ වැහිදැරිවි පෙරදිග සාහිත්‍යය අපරදිගට ගෙන යනවා නේද කියලා පොරොන්දු කරවාගෙන මනරම් සාහිත සංවාද කරපු අරුණ අය්යා ඇතුළු සමහර සහෝදරවරු ආයෙ නොඑන්නම ජීවිතෙන් සමුගෙන ගිහින්. ඒත් බටු ඇටේක සිට නවයොවුන් දැරියක් වන තෙක් කුඩා වැහිදැරිවිව පරිස්සමින් ගල්පඩි නග්ගවාපු ඔවුන්ගෙ අත්වල සහෝදර උණුහුම, තනියම ගල්පඩිවල පැන පැන යන්න ගත්ත වයස⁣ට ආව නමුත් වැහිදැරියට කිසිදාක අමතක වන්නෙ නෑ.

මතක ඇති කාලෙ ඉඳන් ඒ සරසවි සංචාරවලත්, නිවාඩු සමයන්හි නිවැසියන් එක්ක යෙදුණු ඉසිඹු ගමන්වලත් බොහෝ විට මාර්ගෝපදේශක භූමිකාව දැරුවෙ ශාන්ත හාමුදුරුවෝ. සරසවි ශිෂ්‍ය භික්ෂුවක්ව හාමුදුරුවෝ වැඩවිසූ ආරණ්‍ය සේනාසනය තිබුණේ විජයපුර නිසා නිතැතින්ම හාමුදුරුවෝ මග පෙන්වීමේ කාර්යය භාරගත්තා. ඉන්පස්සෙ හාමුදුරුවෝ සරසවියෙ සංස්කෘත භාෂාව පිළිබඳ කථිකාචාර්ය පදවියකට පත් වීමත් එක්ක නිරන්තරයෙ අපේ අනුරාධපුර චාරිකාවන්වලට ආරණ්‍යමය සැහැල්ලුවක් සහ සන්තුෂ්ටියක් එක් කළේ හාමුදුරුවෝ. වැහිදැරිවිගෙ ආච්චිව රෝදපුටුවෙ තියාගෙන රුවන්වැලි⁣සෑ මලුවෙ පැදකුණු කරවලා ආශිර්වාද කිරීමේ ඉඳලා ප්‍රත්‍යසම්පාදනය දක්වා හාමුදුරුවෝ අපේ අනුරාධපුර චාරිකා සුවිසාල කරුණාවකින් පුරවලා තියෙනවා.තමන්ටයි අනුන්ටයි දෙගොල්ලන්ටම වැඩක් නැති සාටෝපී විවාහ උත්සවයක් ගන්නවා වෙනුවට සරලව විවාහය ලියාපදිංචි කරලා උත්සවයක⁣ට වෙන් කරන මුදලින් පාසලකට උපකාර කරන්න තීරණය කරපු වැසි දැරියටයි වැසි දරුවාටයි ජීවිතේ මනරම්ම දවසෙ ස්වේච්ඡාවෙන්ම පිරිත් දේශනා කරන්න භාරගත්තෙත් ශාන්ත හාමුදුරුවෝ. ඉතින් අනුරාධපුර විතරක් නොවෙයි ජීවිතයේ ගොඩක් තැන් ඒ කල්‍යාණ මිත්‍ර ආශිර්වාදයෙන් වියුක්ත කරලා සිහි නංවන්න බෑ. 

කෝම හරි ඔය අනුරාධපුර ගමන්වලදි වැහිදැරිවි ආසාම රියේ පිටිපස්සෙ වීදුරුව⁣ පැත්තට මූණ යොමාගෙන පහුවෙලා යන ගස් වකාරෙන් පිරුණු ලස්සන පාරවල් දිහා බලාගෙන යන්නයි. ඉන්පස්සෙ පූජා නගරයෙ ප්‍රදක්ෂිණා පථවල, ගල් ⁣අල්ලපු පාරවල සහ තණපිඩැලි මත්තෙ, දියබෙරලියා මලක් වගේ සරල වනපස මල් අතින් අරගෙන නිස්කාංසු⁣වෙ ඇවිදගෙන යන්නයි. ඊටත්පස්සෙ නටබුන් - ගල්කණු - ආරාම සංකීර්ණ - පොකුණු - ගරාවැටුණු පුරාතන විශ්වවිද්‍යාල අතරෙ සරමින් - මුරගල්වල හුරුබුහුටි සංඛ-පද්ම රූප අතගාමින් - සමන් සිත්තරා කියපු අනුරාධපුර යුගයෙ සරල සම්භාව්‍ය බව සඳකඩපහණක ලියපෙත්තකින් විඳිමින් - දැක්මෙන් පවා තපස්වරියන්ගෙ සිල් බිඳුණාය කියන නාග මානවකයන්ගෙ සුනම්‍ය තුරුණු කොපුල් මඟඅරිමින් - ඔ⁣රලෝසු කටු ගැන වගේ වගක් නැතුව අමා රස්තියාදුවෙ යන්නයි. 

දෑවුරුද්දක⁣ට විතර ඉහතදි වැහිදැරිවිත්, වැහිදරුවාත්, සුදුඅම්මාත්, සරසවි මිතුරු ගයන්තත් අනුරාධපුර දක්වා යන්න සැලසුම් කරපු හිතුවක්කාර දුම්රිය ගමන දුම්රිය වර්ජනයක්ද කොහෙද හේතුවෙන් බස් ගමනක් බවට පෙරැලුමත් කදිම අනුරාධපුර මතකයක්.

ඒ ගමනෙදි තමා වැහිදැරිවි වැඩිපුරම වෙලාවක් නටබුන් අතර රැඳී උන්නෙ. එක ⁣කොරවක්ගලක් ගාව සෑහෙන වෙලා අපි හතර දෙනා රැඳීගෙන කැටයම් අත ගගා ඉන්න ඇති. රාත්‍රියෙ රුවන්වැලි සෑ මලුවෙ කාලය ගැන හැඟුමක් නැතුව රැඳී ඉඳලා, මහබෝධියට යන මග පහන් පූජා නරඹමින්, ගත කළ වෙලාව හෝරා ගණනක් වෙන්න ඇති. 

වෙස්සගිරියෙ ඇතුළු ගල්ගුහා වෙතටම ගිහින් මිහිඳු මහරහතන් වහන්සේ භාරත රාජ්‍යයම අත්හැරලා සැතපෙන්න තෝරාගත්ත ශිලා යහන වෙතත්, ඉන්පස්සෙ භික්ෂුන් වහන්සේලා භාවනා කරන්න තෝරාගත්ත විශ්ව ශක්ති කේන්ද්‍ර වෙතත් නැගගෙන ගිය ගමන කිසිදා අමතක කරන්න බෑ. වෙස්සගිරියෙ එකිනෙක මත සමබර කරපු සුවිශිෂ්ට තාක්ෂණයකින් යුතු ශිලා කේන්ද්‍රවල විස්මයාවහ බවත් විඳගනිමින් - ගල්පර්වතයෙ ස්වභාවික ගල් ඇඳන් මත ⁣හතරදෙනා එක පෙළට වැතිරිලා - ගලින් කළ කොට්ට මත හිස හොවාගෙන භාවනා කළ මතකය අටවිසිවසක ජීවිතයේ සන්සුන්ම මතකයක්.

'ඒ අමා රස්තියාදුව' නමින් ගයන්ත, ඒ ගමන ගැන කවි හත අටකුත් ලියා තිබුණා මතකයි. 

'ලියවැල් මත වෙලී පැටලී වෙමිනි පමා...

ඇත් අස් සිහ රඳුනි මේ ලෙස දුවනු කිමා...

සඳකඩපහණ මත ඇවිදින හිස ද නමා...

හස රද පැවසුවේ නවතින අයුරු තමා...'

කියා තමයි ඒ කවි ටිකෙහි පළමු කොටස අවසන් කරලා තිබුණෙ. ඒකෙ දෙවෙනි කො⁣ටස බාගෙදා මනුස්සයා දෑවුරුද්දක් තිස්සෙ තාම ලියනවා ඇති. ඕං මේ බ්ලොග් පෝස්ටුව කියෙව්වොත් හෙම මේ තියෙන්නෙ ඒක සම්පූර්ණ කරන්න සිහි කැඳවීමක්!

මෑතක පටන් නිසැකවම අනුරාධපුරේ වාර්ෂිකව යන්න හේතුවක් සපයන්නෙ අනුරාධපුර පිහිටි ශ්‍රී ලංකා භික්ෂු විශ්වවිද්‍යාලය. හැම වසරකම එහි බෞද්ධ අධ්‍යයන අරබයා අන්තර්ජාතික  සම්මන්ත්‍රණයක් පැවැත්වෙනවා. 

මෙවර සම්මන්ත්‍රණය ශාස්ත්‍රකාමීන්ට සැණකෙළියක් බඳු එකක් වුණා. සංවාද, ප්‍රතිසංවාද, තර්ක ඛණ්ඩන මැදින් ඉතා කදිමට ගලා ගියා.වැහිදැරියගෙ ජීවිතේ ඉන්න සමීපතම-ආදරණීයම චරිතයක් වන ආචාර්යතුමියකුත්, ගුරු ජීවිතයට අත්‍යන්තයෙන්ම ආදරය කරන තාරකා එළියක් බඳු සහෝදරියකුත්, තවත් ශාස්ත්‍රකාමී භික්ෂූන් වහන්සේලා සහ සහෝදර සහෝදරියන්ගෙ හුරුපුරුදු මුහුණු රැසකුත් එක්ක වැසිදැරිගෙ කෙටි ගුරුජීවිතේ මුණගැහුණ සුවිශිෂ්ටම ශිෂ්‍යයෙකුත් සම්මන්ත්‍රණයෙදි මුණගැහුම අහඹු මිහිරක්. 

ඒ වගෙම මෙතෙක් භෞතිකව මුණගැහී නොතිබුණු සහෝදර බ්ලොග්කරුවකු වන හසිත චාමිකර ගුණසිංහ සහෝදරයා, කැළණිය සරසවියේ ඉතිහාස අධ්‍යයනාංශයේ කථිකාචාර්යවරයකු ලෙස මුණ ගැහීමත් ප්‍රීතිමත් අහම්බයක්. ඔහු සරසවි සිසුවෙකු සමයෙ ලියූ ඊ අටුවාව හා ආගිය කතා ඉතිහාසමය-පුරාවිද්‍යාත්මක රසාලිප්තය කියවන්න පටන් ගනිද්දි වැහි දැරිය දහය වසරෙ දැරියක්. ඒ අතීත බ්ලොග් මතකවලින් පටන්ගෙන පර්යේෂණ සැසිය අවසන් වෙලා බ්ලොග් මතක ගැන සතරකන්මන්ත්‍රණ සැසියක් හිටගනම එතැන පවත්වපු හසිත අය්යාත් මාත් ඒ සාකච්ඡාව නැවැත්වුවෙ සංවිධායක මණ්ඩලය ශාලාව වහන්න සැරසෙන විටයි.

සැසිය අවසන් වෙලා මහැදුරු,ඇදුරු,පර්යේෂක ගිහිපැවිදි හිතවතුන්ගෙන් සමු අරන් යන අතරෙ ගිය වසරෙ සම්මන්ත්‍රණයට ගිය වතාවෙ තදින් අසනීප වී රෝහල්ගතව උන් සුමින්ද අය්යාට අපි දෙන්නා රුවන්වැලි සෑ මලුවෙදි වීඩියෝ ඇමතුමක් ගත් හැටිත් වැහි දරුවාටයි වැහි දැරිවිටයි සිහිපත් වුණා. කොහොමටත් අනුරාධපුරය හැම විටම සුමින්ද අය්යා ලියූ ලුම්බිණි ආඛ්‍යානය සමඟ ඔහුව සිහිපත් කරනවා. ඔහු ඒ ආඛ්‍යාන කාව්‍යයෙහි ප්‍රධාන චරිතය නම් කරන්නෙ අනුරාධ නමින් නිසා. ඒ රජරට ශිෂ්ටාචාරයෙහි පැවති සුවිශිෂ්ටත්වය පිළිබඳ සංකේතීය නිරූපණයක් විලසිනුයි.

'මං උඹලා දෙන්න⁣ගෙ ආදර කතාවට හෙන ආදරෙයි' කියා අප දෙන්නාට යළි කියන්නට අනුරාධ මැවූ හෘදයවාසී වැඩිමහල් සහෝදරයාගේ හඬ නැවත කිසිදාක නෑසෙන බවට දැනෙද්දි ඔහුගෙ අකල් වියෝවෙ රිදුම් අලුත් වුණා. ඒ හිස්තැන කිසිදා නොපිරවෙනු ඇති මුත්, මේ ලෝකයෙ ජීවත් වුණ සුන්දරම ආත්මයක් වුණ ඔහු මේ භවයෙ වේදනාවෙන් මිදී යාම ගැන සැහැල්ලු සැනසුමකුත් මෙවර අනුරාධපුර ගමනෙදි දැනුණා.

වෙනදා මෙන් දින ගණන් නවාතැන්ගත නූන මේ වතාවෙ අනුරාධපුර ගමන අවසන් වුණේ ඇතුගල්පුර මල්ගොමුවෙන්. ජීවිතයෙ මුණගැහුණ සුන්දරම පවුල් අතරින් එකක් වන ඔවුන් සමඟ ගෙවුණු සංවාද රාත්‍රියත් අනුරාධපුර උදා-දිවා-හවස්වරු තරම්ම මිහිරියි. නරක දේකට කියලා තිවුණෙ, මල්රේණු සහෝදරයා පළ කරපු අලුත් පොතේ පිටපතක් ඉස්සරලා ආපු කනට වඩා පස්සෙ ආපු අඟ ලොකු වෙලා, වැහිදැරිවිට අපහාස කරලා වැහිදරුවාට හොඳ මල්ලි කියලා ආමන්ත්‍රණය කරලා  අත්සන් කරලා දුන්න එක.

හැබැයි මල්රේණු සහෝදරයා එක්ක මතක ඇති කාලෙ ඉඳලා නයි මුගටි ගැටුම වාගෙ කොයි තරම් රණ්ඩු සරුවල් වුණත්, ඔහුගෙ අලුත් පොත - 'රතු කොණ්ඩකාරියගෙ කතාව' ගාව පූර්ව භවයක තරම් ඉඳලා එන රණ්ඩුව තාවකාලිකව අමතක කරලා දාන්න වැහිදැරිවි තීරණේ කළා.

ළදරු නාමකරණයේ පටන් ස්ත්‍රියගේ ස්වාධීන බව අහිමි වීමේ හා ස්ත්‍රිය වාස්තවීකරණය වීමේ අවුල, පුරුෂෝත්තමවාදයෙහි අඳුර සහ ඊට එදිරිව ස්ත්‍රී විභවතාව, ස්ත්‍රීත්වයෙහි/මනුෂ්‍යත්වයෙහි වටිනාකම් බාහිර රූපයට පමණක් සීමා කිරීමේ ඛේදය, Bullying හෙවත් අනවරත හිරිහැරකිරීම් ළමා මනසක් කෙරේ ඇති කරන බලපෑම,  සමාජදේහය පුරා දිවෙන පන්ති විෂමතාව සහ නවයොවුන් ආලයේ මිහිරි සිහිලැල්ල ආදී සොඳුරු - සුගැඹුරු සංලක්ෂයන් රැසක් රතු කොණ්ඩකාරි විසින් ස්පර්ශ කරලා තියෙනවා.

අලුත් සෙමෙස්තරය පටන් ගන්න ළඟ නිසා ඒ පොත ගැන දිගට ලියන්න වෙලාවක් තියේද සැකයි. ඒත් එය එහෙම මඟ හැරී යා යුතු නොවන මනරම් පොතක් වන නිසායි, ඒ ගැනත් මේ සටහනටම ඇතුළු කළ යුතුම යැයි හිතු⁣ණේ.

කෝම හරි අනුරාධපුර සිට ඇතුගල්පුර දක්වාත්, ඉන්පස්සෙ ඇතුගල්පුර සිට කො⁣ළොම්පුර දක්වාත් රියේ කවුළු ඇරන් එද්දි වැව් තල සිපගෙන එන සුළං පහස තමන්ව සිපගන්න කොට වැහිදැරිවිට දැනුණේ වෙනදා වගේ දින ගණන් ගත නොකළත් අනුරාධපුරේ ගත කරන මොහොතක් පවා කොතරම් නම් මිහිරිද.. සිහිලැතිද කියායි..

ඉන්ඩියන් හයි කොමිසමේ අධ්‍යක්ෂ මහාචාර්ය අන්කූරන් දත්තා නම් තරුණ විද්වතා තමාට අනුරාධපුරයේ පෞරාණික නටබුන් අතර ඇවිද යද්දී ඇඬෙන බව කී අයුරුත්, ඊනියා සාහිත්‍ය සම්මානවලට හැමදාම මඟඇරෙන ඉසුරු චාමර සෝමවීර සහෝදරයාගේ කවි අතරෙ වූ මහබෝධියට යන මග කවියත්, මහබෝධියට යන මග වෙසෙන කුමාර සේනානායක වැඩිහිටි විද්වතා තුළ වන තමාට මියෙන්නට ඕනෑ බෝ සෙවණ දැනෙන මානයක බවට වන ප්‍රාර්ථනයත්, ලබ්ධියෙන් බොදුනුවකු නොවන මහාචාර්ය වෝල්ටර් මාරසිංහ ඇදුරුතුමන් ලෝකයේ සුවැතිම සුළඟ හමන්නේ අනුරාධපුර රාජධානියෙන් බවට කළ ප්‍රකාශයත් ඒ එක්ක සිහිපත් වුණා..

ඉතින්.. ජීවිතේ මාස ගණනාවකට නිවෙන්න අනුරාධපුර ගෙවෙන එක දවසකුත් ඇති කියා වැහි දැරිවිටත් හිතෙන එක අරුමයක් නෑ නේද..)

43. මනරම් දවස් + ඒ බෝ සෙවණ යට..

ඊයේ පෙරේදා දවසක ගාල්ල ප්‍රදේශයේ පාසල් කිහිපයක රසවින්දන වැඩසටහන් කිහිපයකට සහභාගී වෙන්නට සිදු වුණා. නව යොවුන් පරම්පරාව නියෝජනය කරන පාසල් සිසුන්ගේ රසවින්දනයත් - ආකල්පත් යහපත් අතට වෙනස් කිරීම කළ යුතු දෙයක් වාගේම කරන්නත් පුළුවන් දෙයක්. ඒ නිසා අපි අපේ ශක්ති ප්‍රමාණයෙන් ඒ වගේ කටයුතුවල නියැලෙනවා. මේ දවසත් ඒ වගේ ගාල්ලේ ගත වුණු මනරම් දවසක්..

දඟකාරයි - කටකාරයි කියන නව යොවුන් පාසල් සිසු සිසුවියන් ම මේ රසවින්දන වැඩසටහන්වලට සහභාගී වෙන්නේ පුදුමාකාර උනන්දුවකින්. අපේ පාසල් විෂය නිර්දේශවල තියෙන ඒකාකාරී බවෙන් බොහෝ වෙනස් තැනක තිබෙන සාහිත්‍ය රසවින්දනය ඔවුන්ට අලුත් දෙයක්. ඒ වාගේම රසවත් දෙයක්. පන්තියෙ උගන්නද්දි කෑ කෝ ගහලා ගුරුවරුන්ට කරදර කරන දරුවන් ම අලුත් කවි ගැන කතා කරද්දි ඒවා අහන් ඉන්න විදිය දැක්කම පුදුමත් හිතෙනවා. 

මේ එක් වැඩසටහනකදී අපිට හරි අපූරු යුවතියක් මුණ ගැහුණා. ඈ අපිත් එක්ක කතා කළේ සාහිත්‍යය ගැන. පොදු කටයුතුවල තියෙන අවශ්‍යතාව ගැන. ඒ අතරෙ තමන් ලියාපු කවි කිහිපයක් ගැනත් ඈ අපිත් සමඟ දොඩමළු වුණා. ගොඩක් හිතවත් වුණාට පස්සෙ තමා කිව්වෙ ඈ පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ වෛද්‍ය ශිෂ්‍යාවක් බව.

"අපි වැඩිම වුණොත් තව අවුරුදු හතළිහක් පනහක් ජීවත් වේවි නංගි. ඒ කාලය ඇතුළෙ මේ රට වෙනුවෙන් - අහිංසක මිනිස්සු වෙනුවෙන් කරන්න තියෙන දේ අප්‍රමාණයි. ගෙවන්න තියෙන ණය අප්‍රමාණයි.."

ඈ එහෙම කිව්වා. ඇය වැනි අනාගත වෛද්‍යවරියන් රටට වාසනාවක්. රටේ මිනිස්සුන්ගේ දුක් වේදනාවන් දැනෙන වෛද්‍යවරු හිඟ කාලයක ඇගේ චින්තනයෙන් යුතු වෛද්‍ය පරපුරක් බිහි විය යුතු ව පවතිනවා. 

ඉන්පස්සෙ ඇයත්, එක් රසවින්දන වැඩසටහනක් සංවිධානය කළ ඇගේ ඥාති සොහොයුරෙකුත් සමඟ අපි ගියා ඔවුන්ගෙ නිවෙස ආසන්නයේ තිබුණු පන්සලකට. මං ජීවිතයේ දැකපු සුන්දරම පන්සල ඒකයි. බුදුහාමුදුරුවෝ සියල්ල අතහැරලා සම්බුද්ධත්වය අවබෝධ කරගත්ත බෝධියේ ශාඛා වටේට රන්වැටවල් බැඳපු පන්සල්, පන්සල් කියා මට නම් දැනෙන්නේ නැහැ. ඒත් මේ පන්සල එයින් වෙනස්. පන්සල වටේට කළුගල්තලාවක් තිබුණා. අදටත මිනිස්සු බණ අහන්නේ ඒ කළුගල්තලාවේ හිඳගෙන වග දැනගත්තාම මගේ හිතේ ලස්සන මනෝරූපයක් මැවුණා. ඒ කළුගල්තලාවේ වාඩි වෙලා දවසක බණ අහන්න ඇත්නම් කියලා මේ ලියන මොහොතේත් මට හිතෙනවා.

පන්සල තිබුණේ පුංචි කඳුගැටයක් මත්තේ. ඒ ඉස්සර පන්සල් තනපු විදිය. ගමේ තිබුණ උස් ම ස්ථානයේ තමා පන්සල තනන්නේ. ස්වාභාවික විපතකදී වුණත් පන්සල ඇතුළේ මුළු ගමේම මිනිස්සු ආරක්ෂිතයි - ජාති ආගම් කුල භේදයකින් තොරව. ඒ බව කතා කරද්දි මට මතක් වුණේ වසර ගණනකට පෙර සමන් සිත්තරා කළ ප්‍රකාශයක්..

"බුදු සසුන සුරැකීම යනු සියලු ධාර්මික සංස්ථාවන් හී පැවැත්ම තහවුරු කිරීමයි. බුදුදහම මහා වෘක්ෂයකි. ඒ වෘක්ෂයෙහි සෙවණ යට හින්දු,කිතුණු,මුසල්මානු සියලු ආගම් ආරක්ෂිත ය." 

බුදුදහම සවිමත් ව පවතින තාක් අන් සියලු ආගම් ඒ වටා ආරක්ෂිතයි. මන්ද එය ආගමක් නොවන නිසා.. එය ලොව මෙතෙක් පහළ වූ සුවිශිෂ්ටතම දර්ශනය වන නිසා.. මිනිස්සු බුදුදහම ආගමක් නොවෙයි දර්ශනයක් ලෙස පිළිගෙන, ඒහි පස්සික ව විත් එය හදාරන්නට පටන් ගත් දාට මේ ලෝකය මීට වඩා බොහෝමත් ම සුන්දර තැනක් වේවි කියා ඒ මනරම් පන්සලේදී මට හිතුණා.

ගෙවී ගිය ඒ මනරම් දවසේ මතක අතරේ - තවමත් ඒ බෝ සෙවණ යට වැහි දැරියගේ හිත නිසංසලේ හුස්ම ගන්නවා.

34. නන්දිතය - සතුට සහ මිනිස්සු

                                 

නන්දිතය මුණ ගැසුණේ අහම්බෙනි. පුස්තකාලයේ කොහේදෝ මුල්ලක තිබී එය සොයාගෙන ආවේ තාත්තා ය. සුනේත්‍රා රාජකරුණානායක යනු ඔහුත්, මාත් දෙදෙනා ම එක සේ ප්‍රිය කරන ලේඛිකාවක බැවින් ඇගේ පොතක් කොතැන තිබුණද අප ඇසට හසු වෙයි. බුද්ධදාසී, කවිකඳුර, සඳුන්ගිර ගිනි ගනියි, සද්ගුණාකාරය, සුබෝධාලංකාරය ඇතුළු ඇගේ පොත් හැමෙකකින් ම පාහේ මසිත මත ඇඳෙන්නේ මේ යැයි කිව නොහැකි තරමේ මනරම් සිත්තම් ය. නන්දිතය වෙනුවෙන් මෙසටහන වෙන් වන්නේ එහෙයිනි.

මෙහිදී මා වඩාත් ම අවධානය යොමු කළේ නන්දිතයෙහි තන්හි තන්හි හමු වන පැණැසි කියමන් කෙරෙහි ය. ඒ හරහා විහිදෙන ආලෝකය ඔස්සේ නන්දිතයෙහි හර අරටු ගැන යමක් ලියන්නට උත්සාහ කළෙමි.

මේ කතාව ගෙතෙන්නේ චීනයෙහි වසන ස්ත්‍රි - පුරුෂයන් කිහිප දෙනෙකු වටා ය. කතාව ඉදිරිපත් වන්නේ ඒ එකිනෙකාගේ දෘෂ්ටි කෝණවලිනි. පරිච්ඡේදයෙන් පරිච්ඡේදයට කථකයා වෙනස් වන්නේ එහෙයිනි. එකිනෙකාගේ සංකීර්ණ මනෝභාවයන් හරහා සුනේත්‍රා මනුෂ්‍ය මනසෙහි අනේකවිධ හැඩතල ද, සතුට සොයා මිනිසා කරන සංචාරය ගැන ද දිගු පුළුල් විවරණයක යෙදෙයි.

වරෙක සුනේත්‍රා මෙසේ හෙළි කරන්නේ මානුෂ මනසක සැබෑ ස්වභාවය යි.

කාටවත් කොහාටවත් පැනලා යන්න බෑ. කොහේ ගියත් මිනිස්සුන්ට අමාරු වෙන්නෙ අනුන් එක්ක නෙවෙයි, තමන් එක්ක ජීවත් වෙන්නයි. (11 පිට)

මිනිසුන් එබඳු ය. තම අභ්‍යන්තරය සකසා නොගන්නේ නම් ලොව සිටින යහපත් ම මිනිසුන් ඇසුරට ලැබුණ ද පලක් නැත.

නන්දිත නම් ශ්‍රී ලාංකිකයා චීනයට ගිය කළ ඔහුට චීන ජාතික රියැදුරෙක් හමු වෙයි. නන්දිතට චින කතා කිරීමට නොහැකි සේ ම චීන රියැදුරාට සිංහල කතා කළ නොහැකි ය. එහෙත් ඔවුන් තමන් දෙදෙනාගේ භාෂාවෙන් එකිනෙකාට නොතේරෙන දෑ කතා කරති. නන්දිතට තම ආත්මය දෝරෙ ගලා යන්නට දීමට දැඩි අවශ්‍යතාවක් ඇත. එය නන්දිතට පමණක් නොව ලෞකික ජීවිතයක නිවසන අප කාටත් පොදු ආශාවකි. සුනේත්‍රාගේ වචනවලින් ම කියන්නේ නම් ලය විරේකයකි.

මචං, මටත් ඕන වෙලා තිබුණෙ උඹ වගේ සිංහල දන්නෙම නැති එකෙක් එක්ක අමු හිංගලෙන් කතා කරන්න

 යන ප්‍රකාශය ඊට සාක්ෂ්‍ය දරයි.

චීන රියැදුරා අසන කිසිවක් තමාට නොවැටහුණ ද ඔහු අසන පැනවලින් නන්දිත තමාට රිසි පැන නිර්මාණය කරගනියි.

ලාංකිකයා කැමති වුණේ තමන් විශ්වවිද්‍යාලයක උගන්නවද කියලා ඇහුවා කියලා හිතන්නයි (12 පිට) -     

උනුන්ගේ භාෂාවන් නොදන්නා දෙදෙනෙක් කතා කරන කල දෙදෙනාම සිතා ගන්නේ තමන්ට ඕනෑ දේවල් ය. හතරබීරි කතාව වාගේය. එහෙත් හිස් උගතා සිතන්නේ තමන්ගේ ශ්‍රී විභූතිය ලෝකය ම දැන ගත යුතු බව යි. නන්දිත වෙතින් පිටතට එන්නේ ඒ පැණැසක් රහිත උගතුන්ගේ පුහු අහංකාරය යි. කතුවරිය පවසන පරිදි ම චීන රියැදුරාට ඉංග්‍රීසියෙත්, සිංහලයෙත් වෙනසක් නැති හෙයින් සිය රැකියාව ඩොක්ටර් කිව්වත්, ඇක්ටර් කිව්වත් ටයිගර් කිව්වත් වෙනසක් නැති වග නන්දිත ද නොදන්නවා නොවේ. එහෙත් ඔහු තමා ගැන තමා තුළ ම අහංකාරයක් ගොඩ නගා ගැන්මට කැමති ය. ඔහු අධ්‍යයනය කරන විෂය බෞද්ධ දර්ශනය වීම නිසා මේ හැසිරීම වඩාත් උත්ප්‍රාසවත් ව නැගේ.

කිරණ් නම් ඉන්දීය තරුණිය විටෙක කියන්නේ තමාට හිත පාලනය කර ගත නොහැක්කේ පොත් සාප්පුවක දී පමණක් බව ය. සාමාන්‍ය ජනයා සාමාන්‍ය දේ කෙරෙහි ආශා බැඳ ගනිද්දී විද්වත් බොහෝ දෙනා කියන්නේ තමන් ආශා බඳින්නේ වැදගත් දේ කෙරේ වග ය. සියල්ල ආශාවන් වග එකී විද්වත්තු නොදනිති. සුනේත්‍රාගේ කියමන්වල ඇති දිසෙන - නොදිසෙන හාස්‍යය මෙවන් අතිශය ප්‍රබල එකකි.

සුනේත්‍රාගේ භාෂාව සිත්තමක් සේ ම මනරම් ය. තෙල්මා ලියූ මාරි කොරෙලි ළඟට වචනයෙන් සිත්තම් අඳින්නට වඩාත් ම සමත්කම් දක්වන ලේඛිකාව සුනේත්‍රා යැයි හඟිමි. මතු දැක්වෙන උපුටනය නිදසුනි.

මම බංකුවක හරි පඩියක හරි ගිම්හාන මණ්ඩපයක හරි ඉඳගන්නවා. ඇල ඉවුර දිගටම විලෝ ගසුයි, පොප්ලර් ගසුයි දියට යටින් උයනක් මවලා. දිය යටිනුත් වළාකුලක හැඩයක් අඳුන ගන්න පුළුවනි.

කොළ තොප්පි දාගත්තා වගේ පෙනෙන කලු හංස පවුල් ඇල දිගේ පීනනවා. ඇල අද්දර පාරවල්වල ඇවිදින පෙම්වතුන් හිටි ගමන් නැවතිලා සිප ගන්නවා. මහලු ජෝඩු අතින් අල්ලගෙන හෙමින් ඇවිදිනව. – 50 පිට

එසේ ම බොහෝ ඉංග්‍රීසි උගත් ලේඛක ලේඛිකාවන්ට වැළඳෙන ලංකාව හෙළා දැකීමේ පිස්සුව සුනේත්‍රාට නැත. ඈ බෙයිජිංහි උයනක ලස්සන දකියි. ඉක්බිති කියන්නී මුළු ලංකාව ම එක ම විචිත්‍ර උයනක් වග යි.

විවිධ ජාතී ආගම් සංස්කෘතීන්ට අයත් සාහිතකාමී ගැහැණු තිදෙනකු මෙහි වෙති. ඔවුන්ගේ සාහිත සංවාද අතිශය අපූර්ව ය. ඔවුහු බෙයිජිං හි රැකියා නියුක්ත කාර්යබහුල තැනැත්තියෝ වෙති. මුත් ඒ කාර්යබහුල බවත්, පුද්ගලික දිවියේ නේක හැලහැප්පිලි මැදත් ජීවිතය මනරම් ව විඳින්නට ඔවුන්ට අවකාශයත් වුවමනාවත් තිබේ. අන් අය මස් පුච්චා උයන්සාද පවත්වා බී නටන අතරේ ඔවුන් තීරණය කරන්නේ සාහිත්‍ය සාදයක් - කාව්‍යමය රාත්‍රියක් පවත්වන්නට ය.

එයා උයනට යන්නෙ පොතකුත් අරගෙන. හුඟ දවසට ඒක කවි පොතක්. එයා කැමති කවි අපිටත් ඇහෙන්න කියවනවා.

එක දවසක පොද වැස්සක් වැටෙද්දි කිරණ් අපිව බලෙන් නවත්ත ගත්තා.

චුට්ටක් තෙමුණට දිය වෙන්නෙ නෑ. වැස්සෙම රස විඳින්න ඕන කවියක් තියෙනවා කියලා එයා අපිව ගිම්හාන මණ්ඩපයක සෙවණට එක්කන් ගියා.

ඔන්න අහගන්න එකොළොස් වෙනි ශත වර්ෂයෙ සු - ශී කවියගෙ කල්පනාවක්.

වැසි හැල්මෙන් හිස් අහසක් මනකල්

මීදුම් කඳු මතුවෙයි වැස්සෙන් සිහිලැල්

දුලබ සොවා මෙවිල දසුනුත් සිරිහල්

ඇතු නැතුවා සැරසුම් සිරි පිරි සැම කල්

නන්දිත ප්‍රකාශ කරන පහත ප්‍රකාශයෙහි නිදන් ව ඇති ගැඹුර කොපමණ ද?

බුදුවරු වෙන්නෙත් මිනිස්සුම නිසා ඕනම නරක කෙනෙකුට ප්‍රතිපත්ති නෙළුම් මල් එක එක පුබුදුවා ගන්න පුළුවන් වෙන්න ඕන

රොමාන්තික භාවයේ අනතුර බොහෝ දෙනා විස්තර කරන්නේ කටුක දළ වචනවලිනි. සුනේත්‍රා ඉන් එහාට ගොස් රොමාන්තික අනතුර රොමාන්තික වදන්වලින් ම විවරණය කරන්නීය.

මේ දරුවගෙ ආරක්ෂාවට බලවත් තර්ජනයක් තියෙනව. හර්ද වස්තුවට අපලයි. දෙබරෙක් අනින්න ඉඩ තියෙනව. ඒ වගේම මල් හබල්වලින් ඔරු පදින්න ගිහින් ගිලිලා මැරෙන්න පුළුවනි.

ලංකාවේ විවාහ සංස්ථාව තුළ ඇතැම් ස්ත්‍රීන් අත් විඳින පීඩාව ශ්‍රී ලාංකිකයෙකුගෙන් අසා දැනගන්නා බටහිර යුවතියක්, දෙය්යන්ට ස්තූති වෙන්න ඕන අපි ඔය ශ්‍රී ලංකාවෙ ඉපදුණේ නැති එකට යැයි පවසන්නීය. ඒ ප්‍රකාශය මුසාවක් බවට පත් කිරීමට වත්මන් ශ්‍රී ලාංකිකයන් වන ඔබ අප සැමට වගකීමක් තිබෙන වග ද සුනේත්‍රා මතක් කොට දෙයි.

ඒ හා ම, ශ්‍රී ලංකාවේ ඕනෑම ගෙදරකට ගියොත් බත් කන්න එන්නැයි තමන්ට ඇමතූ යුරු විදෙස්ගත තරුණියක පවසන්නේ ආශාවෙනි. මේ තම රටේ යහපතත් - අයහපතත් දෙක ම සුනේත්‍රා පිරිසිඳ දකින අයුරු ය.

නන්දිත යනු නරක ම නරක මිනිසෙක් නොවේ. ඔහු, ඔබ අප සියලු දෙනාගේ අභ්‍යන්තරය හෙළි කරන කැටපතක් බඳු වෙයි. අප හැම තුළ හොඳත් - නරකත් අඩු වැඩි වශයෙන් පවත්නා හෙයිනි.

කවි ලියන, ස්ත්‍රීවාදී චිත්‍ර අඳින, කෑම හදන, ප්‍රිය කතාබහට දක්ෂ මිනිහෙක්.. යනුවෙන් විටෙක විස්තර වන නන්දිත තවත් විටෙක මහා වංචාකාරයෙකු බවට පත් වේ. ඔබත් අපත් විටෙක ඉතා යහපත් වෙනවා සේ ම තවත් විටෙක නරුම ලෙස හැසිරෙන්නේ නොවේ ද? නන්දිතත් - අපත් යනු දෙදෙනෙකු නොවේ. ලිලියානා, බුන්සිරි, කිරණ්,  ශන් - ග ආදී සියල්ලන් ද අපේ ම විවිධ කොටස් ම ය. කළු සුදු චරිත නොව කළු - සුදු පැහැයන්ගේ අළු පැහැති සම්මිශ්‍රණ ය.

භාෂා උගැන්ම පිණිස තාවකාලික ව එකිනෙකාට ප්‍රේම කරනා ඇත්තන් චීනයේ දී අනන්තාප්‍රමාණ ව මුණ ගැසෙයි. ඒ ව්‍යාජයට සුනේත්‍රා පාඨක අපත් සමඟ ම සිනහසෙයි. පවිත්‍ර විය යුතු ප්‍රේමය, පිළිකුල් කටයුතු නිල සබඳතාවක් වීමේ ගැටලුවයි මේ.

බාලු නම් ඉන්දීය ජාතිකයා වරෙක සිය අත්තා තමාට දුන් සදුපදේශයක් සිහි කරයි. එය අපට ම අප ව ම පිරිසිදු කරගනු පිණිස වන පිරිසිදුකාරකයකි. සේදුම්කාරකයකි. සතුට උපදවාගන්නා විධිය පිළිබඳ යතුරකි.

තමන්ට කොයි තරම් නරක වැඩක් කළ කෙනෙක් ගැන හරි වෛරයක් හිතේ තියා ගත්තොත් තමනුත් ඉන්නෙ පිච්චි පිච්චි. නරක මිනිහෙකුට හරි නරකක් වේවා කියලා ප්‍රාර්ථනා කරොත් පිරිසිදුව තියා ගන්න පුළුවන් ළිඳකට හැමදාම අසූචි පොඩ්ඩක් දානවා වගෙයි. ඒක දාන්නෙ අල්ලපු ගෙදර තමන්ගෙ හතුරට ඒ වතුර පොවන්නයි. ඒ වුණාට තමන්ටත් ඒක පෙවෙනවනේ. එහා ගෙදර ළිඳයි මෙහා ගෙදර ළිඳයි යටින් සම්බන්ධයිනෙ.

ඉතිහාසයක් රහිත ඇමරිකානුවන්ට පවා මුල් සොයා යෑමේ වුවමනාවක් ඇති වග සුනේත්‍රා පවසන්නේ ඇමරිකානු අක්මුල් නැති චින්තනයට සිහින් පහරක් ගසමිනි.

ඇමරිකන්කාරයන්ට රජෙක් නැති වුණාට හරි ආසයි අපි චිං රජ පවුලට හරි රාජ සභාවෙ කාට හරි ගෑවිච්ච පවුලකින් පැවතෙනවද කියලා දැන ගන්න.

ශන් - ග නම් චීන යුවතියගේ සීයා අතිශය ආදරණීය වැඩිහිටියෙක් සේ නන්දිතයේ කවුළු තුළින් එබිකම් කරයි. ඔහු සිය මිණිපිරියන් වෙත ප්‍රඥාලෝකය ගෙන එන්නේ නැණසර කවි පබැඳුම් හරහා ය.

හිනා වෙන්න නිදහස තාම තියෙනවා නේද? කවදා හරි ඒක ප්‍රති විප්ලවීය බලවේගයක් කියලා ගුවන් විදුලියෙන් කිව්වොත් හෙම මට කියපල්ලා..

යි වරෙක ඔහු සෝපාහාසයෙන් පිරිසිඳ දකින්නේ චීන දේශපාලනයේ අඬුලුහුඬු තැන් ය.

අර බලපල්ලා අර පායලා තියෙන්නෙ පරණ හඳමද කියලා බලාපල්ලා. මිනිස්සු හඳටත් ගියා එහෙනං. ඒ වුණාට තාම මිනිස්සුන්ට බැරි වුණා මනුෂ්‍යත්වය ඇතුළට යන්න. ඒකට යන්න රොකට් ඕන නෑ. අපේ ඉතිහාසෙ අපේ දර්ශනේ හරියට දන්නවා නං ආයෙ ඇමරිකාවෙවත් රුසියාවෙවත් කාගෙවත් උදව් ඕන නෑ.

මේ පැණවත් වැඩිහිටියෙකුගේ නැණවත්  ප්‍රකාශයකි.

සංසාරය යනු ලෝක වෙළඳ සංවිධානය වැනි දෙයක්දැයි බුදුදහම ගැන මෙලෝ හසරක් නොදන්නා යුවතියක් අසන කල අපට සිනා පහළ වෙයි. එහෙත් සංසාරය ගැන අධ්‍යයනය කොට උපාධි ලද ඇතැම් බෞද්ධ විද්වතුන් ද සංසාරය තේරුම් ගැනීමට කිසිදු වෙහෙසක් නොදරන්නන් නොවේ ද? අප සිනහා විය යුත්තේ කාට ද?

මං ඇහුවෙ නෑ මා ගැන මොනවද කිව්වෙ කියලා. නරක මිනිහෙක් තමන් ගැන කියන දේවල් දැන ගැනීමෙන් මොහොතකට හරි හිත නරක් කර ගන්නෙ මොකටද?

ඔය ළමයා දැන් තමන් ව හොයාගෙන ඒ ඒ කාලවල පහු කරපු නින්දා පීඩා හැම දෙයක්ම කෙටි මනුස්ස ජීවිතෙක චූල සිද්ධි විතරයි කියලා හිනාවකින් ජිවිතේ දිහා බලන්න ගන්න.

මෙබඳු සන්තුෂ්ටි ගවේෂණය පිළිබඳ සදුපදේශ නන්දිතයෙහි තන්හි තන්හී හමු වෙයි.

නන්දිතයෙහි අවසාන භාගයෙහි දී කිරණ් සහ බුන්සිරි නම් ආසියාතික යුවතියන් දෙදෙන අතර ඇති වන මතු දැක්වෙන සංවාදය සමස්ත කෘතියෙහි පැණැස එකට කැටි කිරීමක් බඳු ය. සකල ලෝවැසි ස්ත්‍රී පුරුෂයන් සිය අභ්‍යන්තරය කැණ ආධ්‍යාත්මික සතුට ළඟා කරගත යුතු මඟ නම් මේ යැයි එකී වදන්වල කැටි ව ඇත්තාක් සේ ය.

අපි ව ප්‍රතික්ෂේප වීමෙන් අපිට අහිමිවෙන දෙයක් නෑනේ.

අහිමි වෙනවා නං අපේ ආඩම්බරය විතරයි.

ඒක යට කරන්න මනුෂ්‍යත්වයට ඉඩ දුන්නම එක පාරට අමාරු වුණත් පස්සෙ සඳුන් කල්කයක් ගා ගත්තා වගේ පිච්ච මල් වතුරෙන් හේදුවා වගේ දැනෙයි..

මෙබඳු පැණැසි ගමනක කෙළවර ගුවන්යින් නම් බුදුවරිය සමඟ කෙරෙන සංවාදයකිනි, නන්දිතය කෙළවර වන්නේ. මේ ලිපිය ද ඉන් කෙළවර කරන්නේ එය‍ අප හැම දෙනාගේ ජීවිතවලට අපූරු පාඩමක් යැයි සිතන බැවිනි. මන්ද බුදුවීම යනු සාරාසංඛ්‍ය කල්ප ලක්ෂයක් පෙරුම් පුරා ලොව්තුරා බුද්ධත්වයට පත් වීම පමණක් නොවේ. ඉන් මෙහා ඇති අවබෝධය ලබා ගැනීම නම් බුදුවීම ඔබටත් - මටත් පහසුවෙන් කළ හැකි දෙයක් වන හෙයිනි.

හිනාවෙන්න බැරි මිනිස්සු බුදු වෙන්නෙ නෑ.

ප්‍රතික්ෂේප වීමට බය මිනිස්සුන්ට හිනා වෙන්නත් බෑ.

31. තෙතබරිත නගරෙක.. වැසි මැද.. වෙසක් කුමකට..?

අවංකව ම මගෙ හිතේ නම් බුදුහාමුදුරුවො කියල මැවිල තියෙන්නෙ තොරන් මැද විරාජමාන ව වැඩ ඉන්න සවනක් ගණ රැස් විහිදෙන යෝධ රූපකායක් ඇති තැනැත්තෙක් නොවෙයි.. මුළු ගයා නගරය පුරා ම දූවිලි තැවරුණු පොළොවේ නිරුවත් දෙපයින් ඇවිද ගියපු, ජාති - ආගම් - කුල භේදයකින් තොර ව ඕනෑ ම මනුෂයෙකුට - ගැහැණියකට සත්‍යාවබෝධය ලබා දෙනු පිණිස කටයුතු කළ බුදුහාමුදුරුවෝ මගෙ මනසෙ වැඩ ඉන්නෙ බොහොම සරල, සුන්දර මනුෂ්‍යයෙක් විදිහටයි..

අද බුදුහාමුදුරුවො වැඩ උන්නා නම්..

මුළු අහස ම අඳුරු කරමින් නොනැවතී ඇද හැලෙන වැස්ස දිහා බලන් ඉන්න කොට මට හිතුණා..

මං දන්න සමහර අක්කලා - අය්යලා වෙසක් කූඩු - තොරන් හැදිල්ල සම්පූර්ණයෙන් ම පැත්තකට දමලා ඒ වෙනුවට බත් පැකට් බඳින්නත්, ආධාර එකතු කරන්නත් පටන් ගත්තා..

ඒ තමා ඇත්ත වෙසක්.. ඔවුන් තමා අපූරුවට ම වෙසක් සමරන්නෙ..

බුදුහාමුදුරුවෝ දේශනා කලේ ආමීස පූජා පවත්වන්න නොවෙයි.. ප්‍රතිපත්ති පූජා පවත්වන්නයි.. බුදු දහම කියන්නෙ ආගමක් නොවෙයි. එ් එතෙක් මෙතෙක් ලෝකයේ පහළ වුණ විශිෂ්ටත ම - ගැඹුරු ම දර්ශනය. ත්‍රිපිටකය කියන්නෙ බණ පොතක් නොවෙයි.. එය සුවිශිෂ්ට දර්ශනයක් එක්රැස් වුණු විශ්වකෝෂයක්..!

බුදුදහමේ පැවැත්මට ආමීස පූජා අවශ්‍යයි තමා. එය පිළිකෙව් කරන්නට බැහැ. ඒත් මේ මොහොතේ අර අසරණ වුණ අපේ ම මිනිස්සුන්ට බෙහෙත් ටිකක්, ඇඳුමක් කැඩුමක් ගෙනියන එකෙන් වඩාත් පලවත් විදියකට වෙසක් සමරන්න පුළුවන්.. 

පූතිගත්ත තිස්ස තෙරුන්ගේ සැරව ගලන සිරුර තමන්ගෙ දෑතින් පිරිසිදු කරපු බුදුහාමුදුරුවෝ අද ඇත්තටම අපෙන් බලාපොරොත්තු වෙනවා ඇත්තෙ මොකක්ද...

අපි ආයෙ ඒ ගැන හිතලා බලමු..